Uit een nieuwe bevraging van IPSOS en de FOD Economie blijkt dat drie op vier Belgen positief staan ten opzichte van nieuwe technologieën. Die positieve houding staat in scherp contrast met de lage kennis over artificiële intelligentie: 7 op de 10 Belgen heeft al wel eens gehoord van AI, maar wat de term concreet betekent blijft voor bijna de helft van de Belgen een vraagteken. Opvallend is dat 70% van de Belgen gelooft dat AI kan leiden tot verhoging van de levenskwaliteit. Toch zijn vele Belgen ook bezorgd over de impact van artificiële intelligentie op hun privacy en hun job. Ze vrezen ook dat AI tot toenemende ongelijkheid kan leiden.

Om België klaar te stomen voor artificiële intelligentie brachten De Croo en De Backer een veertigtal experts uit de academische en bedrijfswereld, startups en overheid rond de tafel.

Enkele opvallende namen zijn Pattie Maes, die aan de Amerikaanse topuniversiteit MIT het ‘Media Lab’ leidt; Luc Van Gool, specialist in beeldherkenning aan ETH Zurich en de KULeuven; Marc Raisière, CEO van Belfius; Hans D’hondt, voorzitter van FOD financiën en Pieter De Leenheer, CTO van Collibra die net 100 miljoen euro ophaalde. Het resultaat is de AI 4 Belgium-strategie, een echt grass-roots plan dat de AI-gemeenschap heeft gebouwd.

Met de strategie willen de experten in de eerste plaats de bestaande onzekerheid en bezorgdheid bij burgers en bedrijven wegnemen. Informatie en vaardigheden zijn essentieel om ervoor te zorgen dat iedereen op tijd de vruchten van deze nieuwe technologische ontwikkeling plukt. Door voorlopers en voorbeelden in de verf te zetten willen ze dat Belgische organisaties elkaar inspireren en België internationaal op de kaart zetten als een AI-lab. De ambitie van de AI 4 Belgium Coalition is om AI een prioriteit te maken van deze en de volgende regering.

Vicepremier Alexander De Croo: “Onbekend is onbemind. Maar door een gebrek aan kennis over AI kan België kansen op economische ontwikkeling en welvaart en welzijn mislopen. Agoria schat dat digitalisering en AI tegen 2030 860.000 jobs kunnen creëren. In plaats van achter de trend aan te lopen, willen we een versnelling hoger schakelen en door de juiste kennis en skills te ontwikkelen zodat de maatschappelijke en economische vruchten van AI geplukt kunnen worden”

Philippe De Backer, Minister van Digitale Agenda: “Ik geloof dat AI de jobmotor van de toekomst kan worden voor ons land. Met de opkomst van 5G, IOT, robotica en artificiële intelligentie beleven we de vierde industriële revolutie. Daarin gaat het meer om hersenen en creativiteit dan om spierkracht en zweet. Dat jongeren de juiste skills aanleren is essentieel in een innovatieve, digitale kenniseconomie. Daarom moeten we in ons onderwijs meer inzetten op coding, algoritmisch denken en wetenschap en techniek. Zo bereiden we ons voor op de toekomst.”

De beide ministers willen met dit plan AI op de agenda van de volgende regering zetten.

Samenvatting van aanbevelingen van de AI 4 Belgium Coalition

Ons land beschikt over troeven van wereldniveau. Aan ons om ze te voeden en ontwikkelen. Doen we dat met de nodige ambitie en doordachtheid, dan kunnen we onze samenleving in positieve zin veranderen. Onze aanbevelingen zijn gebundeld in vijf hoofdstukken. In de eerste twee hoofdstukken zetten we de mens centraal, met aandacht voor vaardigheden en een verantwoorde manier om met data om te springen. Technologie hoort immers altijd ten dienste van de mens te staan, niet omgekeerd. De volgende drie hoofdstukken focussen op de introductie van technologie, innovatie en een betere publieke dienstverlening. Tot slot tekenen we enkele implementatie principes uit en benadrukken we de noodzaak om ambitieus te zijn.

Een “new learning deal” opzetten – Technologie en AI veranderen zowel onze samenleving als onze arbeidsmarkt. Vandaag missen we zowel de capaciteit als de instrumenten om met deze verandering om te gaan en onze scholen slagen er onvoldoende in de volgende generatie voor te bereiden op de 21ste eeuw. Daarom stellen wij een “new learning deal” voor: een universeel opleidingsprogramma voor volwassenen en meer aandacht voor zowel digitale als menselijke vaardigheden voor onze jongeren.

Een verantwoorde datastrategie ontwikkelen – Vertrouwen is de hoeksteen van elke transformatie. Daarom zijn wij ervan overtuigd dat we nood hebben aan een robuust en hedendaags wettelijk kader, ethische richtlijnen en transparantie. Dat vertrouwen is een sine qua non als we willen dat mensen met een gerust gevoel hun data, de grondstof van de vierde industriële revolutie, delen. Een data ecosysteem dat het verantwoord delen van data aanmoedigt door middel van een doordacht open data beleid, meer samenwerking en een goed uitgebouwd platform kan daarbij helpen.

Gebruik van AI door de private sector ondersteunen – Voor veel bedrijven, zeker KMO’s, ligt de drempel om met AI aan de slag te gaan te hoog. Ze vinden AI complex, missen intern de nodige capaciteiten en het proces van “trial and error”, typerend voor AI, wordt als te kostelijk beschouwd worden. Daarom is het noodzakelijk om AI te demystifiëren, via opleidingsprogramma’s, evenementen en projecten met een maatschappelijke impact. We wensen ook in te zetten op meer samenwerking en toegang tot AI door een nationale AI-hub op te zetten. En tot slot moeten we meer ruimte creëren om te experimenteren.

Innoveren en verspreiden – We hebben in ons land onderzoekers van wereldniveau. Tegelijk is de schaalgrootte van ons onderzoek te beperkt, hebben we nog een hele weg af te leggen als het gaat over de ontwikkeling, het aantrekken en behouden van AI-talenten. Het is in België ook nog te moeilijk voor innovatieve startups om door te groeien. Wij stellen voor om België te positioneren als hét Europese onderzoekscentrum voor AI door het opstarten van sandboxes, grootschalige samenwerkingen met de academische wereld en het uitspelen van onze GDPR-wetgeving. Er is nood aan meer AI-opleidingsprogramma’s en een focus op concrete toepassingen. Tot slot moeten we de groei van onze startups ondersteunen via investeringsfondsen.      

Publieke dienstverlening verbeteren en het ecosysteem stimuleren – Te weinig publieke instellingen experimenteren momenteel met AI. Wij stellen voor dat zij hun rol herbekijken en evolueren naar een platform aanpak. Om hen daarbij te helpen, willen we overheidsdiensten de ruimte geven om te experimenteren met AI. Een rollend fonds en een aanbestedingsbeleid dat ruimte laat voor innovatie kunnen daarbij helpen. Een Chief Digital Officer tot slot, kan de gangmaker zijn van die interne oefening en grootschalige transformatie projecten opstarten.

Tot slot menen wij dat enkele basisprincipes gehanteerd moeten worden als we willen dat al deze acties het gewenste effect hebben. Deze zijn het opbouwen van maatschappelijk vertrouwen, een Europese aanpak, samenwerking tussen alle stakeholders, een grass-roots benadering, focus op specifieke domeinen zoals gezondheidszorg en biowetenschappen en natuurlijk de nodige dosis lef en ambitie. 

Concreet betekent dit volgens ons dat er nood is aan een investering van minstens één miljard euro tegen het jaar 2030.