Gemeenschapsmoderatie als wapen tegen misinformatie

Footnotes is geen vervanging voor TikTok’s bestaande programma voor factchecking – dat nog steeds samenwerkt met meer dan 20 door IFCN-geaccrediteerde organisaties wereldwijd – maar een aanvulling erop. In tegenstelling tot Meta, dat onlangs aankondigde traditionele factcheckers te vervangen door een soortgelijk notitiesysteem, kiest TikTok dus voor een hybride strategie.

De nieuwe functie laat gebruikers toe om onder video’s verklarende noten te plaatsen met feitelijke achtergrondinformatie, bronnen of verduidelijkingen. Deze notities verschijnen echter pas als ze als “nuttig” beoordeeld worden door andere gebruikers, inclusief mensen met uiteenlopende meningen. TikTok maakt hiervoor gebruik van een zogenaamd bridge-based rankingsysteem, dat op zoek gaat naar consensus tussen uiteenlopende standpunten – een aanpak die eerder succesvol werd toegepast op X.

Wie kan bijdragen?

Deelnemers aan het Footnotes-programma moeten minstens 18 jaar oud zijn, minstens zes maanden actief zijn op het platform en mogen recent geen schendingen van de communityrichtlijnen op hun naam hebben staan. Eenmaal toegelaten, kunnen ze contextuele notities toevoegen aan video’s die volgens hen extra duiding nodig hebben.

Zodra een notitie als nuttig wordt bestempeld door gebruikers met uiteenlopende visies, wordt ze zichtbaar voor het bredere publiek. Vanaf dan kan de hele TikTok-gemeenschap stemmen op de bruikbaarheid ervan. Volgens TikTok zal het systeem aan kracht winnen naarmate meer notities worden toegevoegd en geëvalueerd.

Nieuwe tools voor een complex digitaal landschap

Hoewel gebruikers vandaag al via comments, Stitch of Duet kunnen reageren op video’s, biedt Footnotes een meer gestructureerde en inhoudelijke manier om expertise te delen. De functie is bij uitstek geschikt voor video’s over complexe wetenschappelijke onderwerpen, actuele gebeurtenissen of video’s waarin mogelijk misleidende statistieken worden gedeeld.

Voor digitale professionals opent dit deuren naar meer transparantie en betrouwbaarheid op een platform dat vaak bekritiseerd wordt voor het verspreiden van virale maar onnauwkeurige of ongefundeerde content.

Wat betekent dit voor het bredere digitale ecosysteem?

Met Footnotes zet TikTok een belangrijke stap richting gedeelde verantwoordelijkheid in contentmoderatie. Door expertise en gebruikersparticipatie te combineren, kan het platform de kwaliteit van de informatie verbeteren zonder afbreuk te doen aan de dynamiek die het zo populair maakt.

Tegelijk roept het vragen op over wie beslist wat als “nuttig” of “waar” geldt, en hoe dit systeem zich verhoudt tot klassieke journalistieke standaarden. Als dit model succesvol blijkt, zou het bovendien wel eens navolging kunnen krijgen bij andere grote platformen of zelfs binnen Europese regelgeving rond digitale transparantie – denk aan de implicaties binnen het kader van de Digital Services Act.

Of Footnotes een gamechanger wordt in de strijd tegen misinformatie, hangt af van hoe transparant, schaalbaar en representatief het systeem kan blijven. Eén ding is zeker: in een tijdperk waar informatie met de snelheid van licht verspreidt, is elk initiatief dat inzet op context en nuance meer dan welkom.