Wat zijn de bijdragen van Kunstmatige Intelligentie aan de boekhoudsector?

OG: Vandaag is het gebruik van AI in de boekhoudsector relatief basaal: bij LG wordt het vooral gebruikt voor de automatisering van de documentatieboekhouding. Let wel, basic betekent niet onbelangrijk. Automatisering bevrijdt de boekhouder van manuele en tijdrovende coderingstaken en maakt een zogenaamde "continue boekhouding" mogelijk: de boekhoudkundige documenten die onze klanten invoeren in de gespecialiseerde software worden rechtstreeks gearchiveerd en het hele jaar door in aanmerking genomen. Voorbij is de tijd dat uw cliënt de documenten voor zijn BTW-aangifte eens per kwartaal in een ordner binnenbracht. Nu wordt u dagelijks geïnformeerd. Bedrijven kunnen hun interventies afvlakken en de paniek van afsluitingspieken vermijden. Dit bespaart zowel accountants als hun cliënten tijd en verhoogt de professionele en organisatorische efficiëntie. Digitalisering verandert een 'huisindustrie' in een 'industriële' praktijk. Dit kan worden omschreven als de industriële revolutie van onze sector.

Hoe ziet u de toekomst, nu AI nog in de kinderschoenen staat? Is het waarschijnlijk dat het accountantsberoep volledig wordt vervangen door computers?

OG: Er zijn nog veel punten die voor verbetering vatbaar zijn en de mogelijkheden zijn enorm. Tot op heden is automatisering niet 100% betrouwbaar en is menselijke verificatie of liever nog validatie vereist. Ik denk dat wij vooral een "voortdurende verschuiving" van taken zullen zien: waar de deskundige vroeger stuk voor stuk aan de boekhouding werkte, moet hij vandaag erkenningsregels voor software opstellen die logisch zijn en worden bijgewerkt naar gelang van de ontwikkeling van de wetgeving.  In beide gevallen is de tussenkomst van een mens nog steeds vereist. Deze mens wordt "vergroot" omdat het minder tijd kost om de taak te volbrengen, maar hij is niet uit beeld als hij zichzelf opnieuw weet uit te vinden. Bovendien brengt de enorme tijdwinst die AI oplevert een andere cruciale verschuiving met zich mee: minder boekhouding betekent meer financiële analyse en advies. 

Op termijn zal deze boekhoudkundige verschuiving ook betrekking hebben op consulting enzovoort. In feite moedigt dit perspectief ons aan om vanaf nu vaardigheden te ontwikkelen die complementair zijn aan AI en die eigen zijn aan onze diepe menselijke natuur, zoals aanpassingsvermogen, creativiteit of intuïtie.

Het is een universele vraag als mens: wat is morgen onze toegevoegde waarde?

Gespreks-AI's zoals ChatGPT liggen op ieders lippen. Hun potentieel en de gevaren die eraan verbonden zijn, worden wereldwijd besproken. Welke impact kan dit soort software hebben op de boekhouding?

OG: Voor een jong kantoor als het onze, dat met meer dan 500 bedrijven werkt, merken wij een vergelijkbare hoeveelheid vragen bij onze cliënten. In zes jaar tijd hebben wij een toename vastgesteld van het aantal e-mails van cliënten (d.w.z. het aantal vragen per cliënt per jaar) en van het aantal vergaderingen met cliënten (d.w.z. de frequentie en de duur). Dit zet de kantoren uiteraard onder druk. De redenen voor deze toename zijn divers: economische instabiliteit, grotere nabijheid van de deskundige dankzij de digitalisering, of de snelheid van de wetswijzigingen.

Vijftien jaar geleden hadden we het over inhoud van het type "FAQ" op het web. Het ging om terugkerende en belangrijke vragen waarvoor geen advies van een specialist nodig was.  

Voor de consument was dit soort inhoud natuurlijk niet zo leuk als een chatbot. Conversational AI, goed ingekaderd, zou dit deel van het zogenaamde "algemene advies" 24/7 kunnen overnemen.  Ik veronderstel dat dit "algemene" advies na verloop van tijd "specifiek" zou kunnen worden. Ik blijf echter hameren op de noodzaak van "goed ingekaderd" advies, omdat de geformuleerde antwoorden naar mijn mening altijd vooraf moeten worden uitgewerkt door een van onze experts.

De grote vraag die ChatGPT stelt is die naar de betrouwbaarheid van de bronnen waarop de software zijn antwoorden baseert. Tot op heden kent niemand deze. Dit is des te delicater omdat de belasting slecht geschreven is. De wet is uiteraard het uitgangspunt, maar er moet ook rekening worden gehouden met de administratieve tolerantie, de rechtspraak van de rechtbanken en het standpunt van de doctrine. Kortom, de Belgische wetgever helpt de nog te algemene AI niet door fiscale niches, snelle begrotingswijzigingen, verschillende interpretaties, enz. AI weet de bronnen te vinden, maar is nog niet in staat al deze perspectieven te arbitreren zoals een menselijke beroepsbeoefenaar.

Is digitalisering en de overgang naar AI in de boekhouding voor iedereen binnen handbereik?

OG: Digitalisering is een radicale verandering, een duidelijke breuk met het verleden. Er is altijd terughoudendheid bij een verstoring omdat je je eigen gewoonten moet herzien. Digitalisering betekent niet het scannen van een papieren document. Het betekent een heroverweging van alle processen en communicatiekanalen voor zowel bedrijven als klanten. Naast het veranderen van gewoonten en mentaliteiten is de uitdaging ook technisch: programma's, machines, systemen en omgevingen moeten aan elkaar worden gekoppeld om een echte digitale stroom te creëren en informatie te centraliseren. Uiteraard heeft digitalisering, zoals elke technologie, een prijs. Concreet kost bepaalde software onze jonge onderneming iets meer dan 40.000 euro per jaar. En ik moet erop wijzen dat deze kosten slechts betrekking hebben op één softwarepakket en niet op alle IT-tools die wij gebruiken. 

Het is duidelijk dat de kleinere bedrijven geen toegang zullen hebben tot deze technologie. Er ontstaat dus een dubbele tweedeling tussen een klein kantoor A en een groot kantoor B: de mate van veelzijdigheid van de accountants (hoe meer je bent, hoe meer je weet) en het niveau van de gebruikte technologie, dat betrekking heeft op de nauwkeurigheid, maar ook op het comfort van de cliënt. Aan de klantzijde vraagt de nieuwe generatie ondernemers om digitale oplossingen. Concluderend kan de situatie worden vergeleken met de overgang naar de euro: uw onderneming kan niet de enige zijn die in Belgische frank blijft werken. Deze overgang is verplicht geworden, zelfs afgedwongen. Wij hebben het geluk dat we het initiatief hebben genomen en dat we onze klanten alle voordelen kunnen bieden die ze belooft.