De DG Informatiemaatschappij en Media van de Europese Commissie heeft zopas een lijvig rapport gepubliceerd (meer dan 300 pagina’s dik, zelfs zonder bijlagen) met als titel “Interactive Content and Convergence: Implications for the Information Society”.

De studie wil de impact van de potentiële hindernissen (van economische, technische en wettelijke aard) identificeren en evalueren, die de exploitatie van digitale content (televisie- en radioprogramma’s, muziek, films, spelletjes en publicaties) kunnen belemmeren. Volgens het rapport liet de markt zowel langs vraag- als aanbodzijde een uiterst positieve algemene tendens optekenen, met een spectaculaire ontwikkeling tijdens de voorbije 18 maanden. Maar er zijn wel degelijk obstakels. Het rapport vermeldt dat ieder type content zijn eigen specifieke problemen kent, maar dat die vaak gelijkaardig en zelfs gemeenschappelijk zijn.

Omdat de digitale convergentie intussen een feit is geworden, is het – nog steeds volgens het rapport – niet meer dan logisch dat ook de hindernissen voor de ontwikkeling van de markt convergeren. Maar die algemene obstakels hebben niet dezelfde impact op alle sectoren. De auteurs stellen vrij algemeen dat we deze belemmeringen in zes categorieën kunnen indelen:

- technologisch: hebben voornamelijk betrekking op de netwerktoepassingstechnologieën die de consumenten kunnen gebruiken (de ontplooiing van breedband en 3G bijvoorbeeld).

- Copyright: de moeilijkheid om toegang te krijgen tot content door een gebrekkige definitie van de exploitatierechten van de nieuwe media, en onzekerheden over de bepalingen van de uitwisseling en rechten van collectief beheer.

- Piraterij: vooral het verschil in middelen die door diverse lidstaten van de EU worden ingezet om dit te bestrijden.

- Wettelijke en reglementaire vragen: bijvoorbeeld de verschillen tussen de landen in de classificatie van films in functie van de leeftijdscategorieën: voor alle leeftijden, kinderen niet toegelaten, …

- Concurrentie: met inbegrip van de “grendels” in de waardeketen (bijvoorbeeld de weigering van een rechtenhouder om derden toe te laten zijn content via digitale media te verspreiden).

- Diverse economische vragen: toegang tot kapitaal en competentie, kosten van digitalisering, aanvaarding door de consumenten, …

In de eerste plaats wijst het rapport op de beschikbaarheid en de penetratiegraad van de technologieën. Europa loopt bijvoorbeeld achter op Japan en Zuid-Korea op het gebied van mobiele platformen en TV’s (we nemen de penetratie van 3G als voorbeeld: 54% in Japan tegen slechts 11% in Europa. Italië is in zijn eentje goed voor de helft ervan!). Europa staat ook achter de Verenigde Staten voor de verdeling van content via hogesnelheidslijnen (een gemiddelde breedbandpenetratie van 12,5% in 2005 in de EU, en naar verwachting 25,2% in 2010, met sterke verschillen tussen de landen onderling.

De piraterij via P2P-uitwisselingskanalen is uiteraard een factor die contentleveranciers doet twijfelen. Zelfs wanneer er een wettelijk distributiekader is, blijkt de verdeling van de inkomsten tussen de verschillende spelers in de keten nog niet duidelijk afgelijnd. Meer zelfs, in tal van domeinen bestaat niet de minste harmonisering van de geldende regels binnen de landen van de Unie. Bijvoorbeeld op het vlak van de BTW, de bescherming van de consumenten of de auteursrechten. Alleen al de vraag over de BTW-harmonisering is een uitdaging op zich ….

De alomtegenwoordigheid van digitale technologieën is nog zo’n uitdaging voor industrieën die van nature uit nogal gesloten zijn, en dat zowel op geografisch als functioneel niveau (zo is het beeld dezelfde drager voor de televisie en de bioscoop, en toch gaat het om twee totaal verschillende media). De vrees dat de inkomsten, veroorzaakt door de bestaande business modellen, volledig opgeslorpt zullen worden, doet veel contentlever