De groep van Mark Zuckerberg is wereldwijd het onderwerp van verschillende onderzoeken rond de bescherming van de privacy van zijn gebruikers en rond haatdragende content of nepnieuws dat er circuleert. "Wij zijn een natie die traditioneel de monopolies bestrijdt, hoe goed de bedoelingen van de leiding van die bedrijven ook zijn. De macht van Mark is zonder voorgaande en on-Amerikaans", zo schrijft Hughes, een vroegere vriend van Zuckerberg in Harvard, in een lange column die donderdag door de New York Times gepubliceerd werd.

Facebook, dat wereldwijd meer dan twee miljard gebruikers heeft, is ook eigenaar van de applicaties WhatsApp, Messenger  en Instagram, die elk door meer dan een miljard mensen gebruikt worden. In zijn column vraagt Chris Hughes dat Instagram en WhatsApp, die door Facebook resp. in 2012 en 2014 verworven werden, afgescheiden zouden worden van de groep om onafhankelijke entiteiten te worden. Hij wenst ook dat de nadruk gelegd wordt op de regulering van het internet.

Het zal niet verbazen dat Facebook de oproep van Chris Hughes verwerpt. "Facebook aanvaardt het idee dat succes verantwoordelijkheden met zich meebrengt. Maar men zorgt niet voor transparantie door op te roepen tot de ontmanteling van een Amerikaanse bedrijf dat succes heeft", zo verklaarde woordvoerder Nick Clegg in een persbericht. "De verantwoordelijkheid van deze hi-tech bedrijven kan enkel gewaarborgd worden door het instellen van nieuwe regels voor het internet. Dat is exact wat Mark Zuckerberg ook gevraagd heeft."

In een interview met de keten CNBC heeft ook de democratische senator  Richard Blumenthal zichuitgesproken voor een ontmanteling van Facebook en het openen van een onderzoek door de antitrustafdeling van het departement justitie.

Dit scenario gebeurt niet gauw, want het zou aan de overheid zijn om de zaak voor het gerecht te brengen, en te winnen. Maar er zijn al precedenten, waarvan het petroleumbedrijf Standard Oil en het voormalig monopolie van telecombedrijf AT&T de bekendste voorbeelden zijn.

Chris Hughes heeft Facebook in 2004 Facebook opgericht aan Harvard, samen met Zuckerberg en Dustin Moskovitz. Hij verliet het bedrijf in 2007, maar niet zonder in drie jaar tijd een half miljard dollar ontvangen te hebben, volgens een posting die hij op LinkedIn geplaatst had.

"Het is 15 jaar geleden dat ik Facebook op Harvard mee opgericht heb, en een decennium dat ik niet meer voor de groep werk. Maar ik voel een gevoel van woede en verantwoordelijkheid", schrijft hij in zijn column die donderdag verscheen. "De regering moet Mark verantwoordelijk stellen. Al te lang heeft de wetgever gezwijmeld bij de exponentiële groei van Facebook, en heeft hij zijn plicht verzaakt om de bescherming van de Amerikanen en de vrije concurrentie op de markt te waarborgen."

Senator Elizabeth Warren, kandidate voor de democraten bij de presidentsverkiezingen van 2020, prees dat hij dit standpunt ingenomen had; zij had in maart de ontmanteling van Facebook maar ook van Amazon.com en Google (de Alphabet groep) beloofd, wanneer zij in het Witte Huis komt.

"De grote tech-groepen van vandaag hebben teveel macht over onze economie, onze maatschappij en onze democratie. Zij hebben de concurrentie verpletterd, onze persoonlijke informatie gebruikt om winst te maken, schade toegebracht aan kleine bedrijven en de innovatie versmacht. Het is tijd voor een #BreakUpBigTech", zo schreef zij donderdag op Twitter.

Chris Hughes stipte aan dat hij Mark Zuckerberg voor het laatst gezien had in de zomer van 2017, enkele maanden voor het Cambridge Analytica schandaal uitbrak. "Mark is een goed mens, een aardig persoon. Maar het maakt me boos dat zijn zoektocht naar groei hem ertoe gebracht heeft om de veiligheid en de individuele rechten op te offeren voor clicks", zo schrijft hij in de New York Times. "Ik ben bang dat Mark zich omringd heeft met een team dat zijn overtuigingen versterkt in plaats van die in vraag te stellen."

Ter info: Zuckerberg wordt vrijdag in Parijs ontvangen door president Emmanuel Macron, juist om te praten over de problemen van regulering en moderatie van haatspraak.